2 vunutenn evit kompren

Petra eo an arnevioù ? Lâret a reer ez eus un arnev pa klever taolioù kurun pe pa weler foeltr. Ar c'humulonimbus, an hini eo, ar goumoulenn a zo kaoz an arnev !

Ma yafe ar gwennan diwar-wel e varfe an holl dud dindan 4 bloaz. 'Neus den na oar piv 'neus lâret ar frazenn (n'eo ket Einstein bepred) met gallout a rafe bezañ gwir ! Er goañv 2017-2018 ez eus marvet 80% deus ar ruskennadenoù e lec'hioù zo e Kornog Europa.

Ar blev : mezhus ouzh divc'har ar maouezed, arouezus war penn ur punk. Kompliket eo ar blev evit an denelezh. Padal eo ken kozh ar blev hag ar vuhez war ar voull-douar ! 3,6 miliard bloaz zo pa z'eo ganet ar bevedegoù kentañ e foñs ar morioù e oa un doare efedus-tre da fotosinteziñ gouloù an heol. Abegoù liesseurt 'neus ar blev hiziv an deiz : bouetañ, treuzkas, analiñ, gouennañ pe santout. Bewech eo un etrefas etre an endro ha diabarzh an organismoù.

Sed aze al loened brasañ bet war ar voull-douar, ar balumed glas, morse 'neus bet ul loen ken bras : 30 metrad hirder, 190 tonenn dre geiden, kalon ar balumed a zo a-vent gant ur c'harr-tan, hag o zeod a zo ken pounner hag un olifant. Bez zo deus balumed fanoliek abaoe 36 milion bloaz ha 'pad pell e oant dindan 10 metrad hir ha n'eo nemet 4 milion hanter bloaz zo int deuet da vezañ bras divent ! Met perak 'ta neuze ? Da betra servij bezañ ken bras ?

Setu unan eus an traoù spontusañ er bed hag er vuhez vodern : ar stankadennoù war an hent ! Perak ez eus stankadegoù war an hent pa n'eus gwallzarvoud ebet ?

En nevez amzer e teu lapoused en-dro n'hon oa ket gwelet 'pad un nebeut mizioù. Met perak 'ta ez eus lapoused tremeniat ha reoù annezek ?

Penaos'ta 'ra ar merien evit analiñ ? Skevent bihan bihan o dije ? Met pelec'h 'mañ o zoullioù-fri neuze ?

Unan eus al loened souezhusañ 'vez kavet war ar voull-douar eo ar grogenn Sant Jakez, Pecten Maximus deus he anv latin. Ganti da skouer 'vez roet he oad en un doare splann ! An niver a rezennoù war o grogenn a dalvez evit o niver a vloavezhioù ! Hag e c'hellont beviñ betek 20 vloaz !

Sur a-walc'h eo unan deus an trouzioù a glevomp an aliesañ er goañv : ar streviañ ! Met perak e streviomp ? Un dastaol eo streviañ, un doare eo evit ar c'horf da ziskarzhañ an traoù a c'hell bezañ dañjerus evitomp, bakterioù, virusoù, pollen, poultrenn. Hag arabat deoc'h chom hep streviañ m'ho peus em d'en ober. Gallout a ra lakaat gwask war gwazhiennoù ho taoulagad ha reoù ho empenn, gwask ivez war ho taboulinoù hag ho kouzoug. 'Neus ket pell e oa bet kaset un den 34 vloaz anezhañ d'an ospital 'noa miret e gorf da streviañ ha blam da se ha da wask an aer en e gorf oa bet toullet e pharynx.

Petra eo ar gwagennoù goulou gwer, roz, ruz pe mouk a vez gwelet en oabl da noz e pol Norzh pe Su ar voull-douar. Ar respont a zo ken barzhel hag an anadenn. 'Blam d'an avelioù-heol o skeiñ ouzh an Douar ez eus deus gouloù-noz !